Antoni Muntadasen masterclass: “Beste beldurrak”

  Asteazkena, urriaren 15a
  19:00etan
  Doakoa
MUN Antzokia

Bartomeu Marí komisarioarekin 

“Beste beldur batzuk” da Navarrako Unibertsitateko Museoak Antoni Muntadasi eskainitako erakusketaren izenburua. Muntadas bere belaunaldiko artista garaikide garrantzitsuenetako bat da, eta Muntadasek bere lana espiritu kritikoaren, komunikabideen paisaiaren eta artearen eta hainbat diziplina eta metodologiaren arteko elkargunearen adierazpen gisa artikulatu du.

Erakusketa lan berri baten inguruan antolatuta dago, lehen aldiz publikoari aurkeztua, Museoak bere Tender Puentes artista egoitza programaren barruan ekoitzia. “Beldurren artean” (2022-2025) izenburupean, artistak 2005ean hasitako lan sorta baten parte da, eta Mendebaldeko gizarteek XXI. mendearen hasieratik beldurra argumentu politiko nagusietako bat bezala kokatu duten moduak aztertzen ditu.

Proposamen honek beldurra aztertzen du San Ferminetako entzierroen zati integral gisa, ikusezin eta ukiezin bada ere. Ikuslea “lurraren eta zeruaren artean” biltzen duen bideo-instalazio gisa aurkeztuta, lanak jaialdiaren eta hura osatzen duten erritual kolektiboen irudi ezohiko eta ustekabekoa eskaintzen du. Ikonografikoki abstraktua den instalazioak soinuari protagonismoa ematen dio eta hiriaren eta bere jaialdi enblematikoenaren irudian nagusi diren klixeei ikuspegi alternatibo bat ere eskaintzen die. “Beste Beldur Batzuk” lan bakarra da artistaren lanean. Beldurra irudikatzen du soinuak menderatutako egitura dramatiko batean eta hiria modu ukiezinean erretratatzen duen ikonografiarekin. Nolabait, lanak 2020 eta 2021ean Covid-19 pandemiaren ondoriozko konfinamendu garaian bizitako hiri-esperientziak berreskuratzen ditu, lanaren ekoizpena hasi zenean.

Erakusketak dagoeneko existitzen diren lanen aukeraketa bat ere barne hartzen du, ikerketa-ildo beraren barruan, lan berri honen harrera eta ulermenerako testuingurua eskaintzen dutenak, munduko hainbat lekutan paradigma psikologiko, sozial eta politiko global honen aldaketa berresten duten beldurren beste adierazpen batzuk islatuz. 2005ean eta 2007an, Muntadasek bi bideo-lan ekoitzi zituen, munduko bi kokapen zehatzei buruzko "telebistako esku-hartze" proiektuak direnak, esangura sinboliko handiko bi muga zabal, non "bestearen beldurra" antzezten den, immigrazioaren eta arrazakeriaren ukapenak ezaugarritzen duen bezala. "On Translation: Fear/Miedo" (2005) eta "On Translation: Miedo/Jauf" (2007) lanek egunero eremu horietako tentsioak bizi dituzten pertsonekin egindako elkarrizketak konbinatzen dituzte, Mexiko eta Estatu Batuen arteko mugan, alde batetik, eta Gibraltarko itsasartean, Espainia eta Maroko, Europa eta Afrika bereizten dituena bestetik, beldurraren kontzeptua jorratzen duten artxiboko telebistako irudiekin batera, artistaren ohar eta ekarpenekin batera. Bideo hauek beldurra nola den emozio bat helarazi nahi dute, mugaren bi aldeetan “itzulita”, ikuspegi oso desberdinetatik abiatuta. “On Translation: Fear/Miedo” 2005eko abuztua eta azaroa bitartean emititzeko sortu zen, botere eta erabakiak hartzeko guneak nolabait politika horiek egunero agertzen diren lekuekin lotzen dituzten kokapenetatik: Tijuana, San Diego, Mexiko Hiria eta Washington D.C. “On Translation: Miedo/Jauf” ez da Afrikatik Europarako emigrazioari/immigrazioari buruzko lana, ezta erlijioari edo terrorismoari buruzkoa ere. Hegoaldearen eraikuntza jorratzen du, ezezagun, exotiko eta desberdinaren fenomenoekin lotuta dagoen fikzio eta errealitate gisa, edo Mendebaldeko munduak “ahaztutako” kontinente batean, Afrikan, etorkizunaren promesa gisa itxaropena ulertzeko eta hautemateko saiakera.

Bestalde, “Alphaville e Outros…” (2011) izenburu bereko instalazioaren parte den bideo bat da, eta Brasilgo São Pauloko Alphaville auzo harresitu batean sortu zen. Aurreko lanen oso bestelako narratiba aldetik, pieza honek komunitate itxien fenomenoa aztertzen du, eta beldurrak eta esklusibotasunaren bilaketak nola eragiten duten hiri-isolamendura eta bazterketara. Lan honek Jean-Luc Godarden 1965eko Alphaville filmari egiten dio erreferentzia, etorkizun urbano totalitario baten ikuspegi distopiko eta zientzia-fikziozkoa eskaintzen duena. Godarden zuri-beltzeko filmaren eszenak Brasilgo “Alphaville” filmaren promozio-material ia utopikoen irudiekin elkartzen dira. Muntadasek beldurraren eta kontrol-mekanismoen erretorikan eta beldurrean oinarritutako arkitektura eta espazio-antolaketa bat aurkezten du.

“Beldurraren Eraikuntza” (2008–2025) sortu zen lekuari eta denborari erreferentzia egiten dion lana da. Erakusketaren inaugurazioa baino hilabete lehenagoko egunkarietako (bertako eta estatuko) titularren aukeraketa bat, “beldurra” hitzak eta antzeko terminoak, hala nola “panikoa” edo “terrorismoa”, mural gisa berreraiki da, inprimatuta agertu ziren letra-tipo berdinak erabiliz. Lan honek erakusketa urte hartan egin zen hirietako tokiko beldurren mapa bat adierazten du... eta besteak beste, Alacanten, Ammanen (Jordania), Buenos Airesen (Argentina), Caracasen (Venezuela) eta Parisen (Frantzia) erakutsi da. 

Erakusketa “Fear, Panic, Terror” (2011) argitalpenak osatzen du, bost panel markoztatuz osatua, bakoitzak AEBetan argitaratutako sei liburu-azal dituela, eta haien izenburuek “beldurra”, “panikoa” eta “terror” kontzeptuak dituztela. Lanak islatzen du nola argitalpen-industriak ingelesez hitz egiten duten gizarteek sentitzen dituzten beldur mota desberdinak komertzialki ustiatu dituen, aldi berean izugarri handituz beldur kolektiboaren sentsazioa eta haren adierazpen eta ondorio desberdinak.