MUNek lehen aldiz aurkezten du Charles Clifforden lan osoa, Espainia monumentala munduari erakutsi zion argazkilari britainiarrarena.

MUNek (Nafarroako Museoak ) Charles Clifford (1819-1863) argazkilari britainiarrari omenaldia egiten dio, XIX. mende erdialdeko Espainiaren irudia ulertzeko funtsezko pertsonaia izan zena. Argazkilaritza nazioartean herrialdea sustatzeko bitarteko gisa erabiltzen aitzindaria izan zen. Gaur arratsaldean, 19:00etan, masterclass bat emango da MUN Antzokian erakusketaren komisarioekin, Javier Piñarrekin eta Carlos Sánchezekin . Sarrera doakoa da, txarteldegian edo online erosiz gero. Ondoren, galeriak publikoarentzat irekiko dira. 

Charles Clifford eta Espainiako Erregistro Monumentala izeneko erakusketa otsailaren 8ra arte egongo da zabalik. Museoaren lau areto hartzen ditu, guztira ia bi mila metro lineal erakusketa-espazio, eta 300 pieza inguru erakusten ditu hormetan eta 200 inguru ikus-entzunezko proiekzioetan. «Clifforden lana ikusi besterik ez dago XIX. mendeko Espainiako argazkilari onenaren aurrean gaudela jakiteko», baieztatzen du Piñarrek.

Britainiar argazkilaria kalotipoa ikerketarako eta gai eta adierazpen modu berriak esploratzeko tresna gisa erabili zuten lehen argazkilari profesionalen belaunaldikoa da. Bere lana Espainiako ondare monumentalean oinarritzen da, 1852 eta 1862 artean sortua, erakusketa honetan aurkezten den Espainiako Album Monumentalean ikus daitekeen bezala: Sevillako Torre del Oro, Burgosko katedrala, Segoviako akueduktua, Madrilgo Prado Museoa, Erregeordeen Jauregiaren (Bartzelona) eta Infanta Patioaren (Zaragoza) argazkiak, besteak beste. Bere lana “kaotikoa, planifikatu gabea, non sorkuntza artistikoa bizibidea ateratzeko eta errege-erreginen eta nobleziaren enkarguak betetzeko beharrarekin batera gertatzen zen”, azaldu du Piñarrek; “horregatik daude hiriak elkarri lotuta erakusketan”.

Baina bisitariek ez dute Espainiako erregistro historiko bat bakarrik aurkituko, baita argazkilaritza teknikaren beraren bidezko bidaia bat ere, Clifforden bilakaera jarraitzen duen ibilbideari esker: argazkilari britainiarrak zenbait toki bisitatzen zituen bere irudiak berriro ateratzeko, horrela bere teknika zuzendu eta hobetuz. Hau da "Clifforden bidaia eta, harekin batera, argazkilaritzaren bidaia gure herrialdean", laburbiltzen du Valentín Vallhonratek, Navarrako Unibertsitateko Museoko zuzendariordeak. "Aukera paregabea da Clifforden lana osorik ikusteko. Horrelako proiektu bat ez da inoiz ikusi", baieztatzen du.

Clifford «Espainiako argazkilaritzaren aita da», jarraitzen du Vallhonratek. «MUN Bilduma eraikitzen hasi ginenean, Rafael Levenfeldek [harekin batera zuzendaritza artistikoa partekatu zuen eta 2024an hil zen] eta biok gure herrialdeko argazkilaritzaren historia berrikusi nahi genuen. Orain, duela 25 urte programatu nahi genuen Clifford erakusketa jarri dugu», azaldu du.

Hau posible izan da orain hainbat erakunde eta pertsonaren lankidetzari esker: ikusgai dauden lanak Carlos Sánchez komisarioaren bildumakoak dira, MUN Bildumarekin lotuta dagoena, eta Museoaren beraren piezak ere bai; gainera, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiakoak, Alhambra eta Generalifeko Patronatuaren Artxibokoak, Andaluziako Liburutegikoak, Navarrako Unibertsitateko Liburutegikoak, Malagako Fernández Rivero bildumakoak eta Granadako Arte Ederren Akademiakoak daude.

Carlos Sánchez arkitektoa, bere burua “bildumagile konpultsibo” gisa deskribatzen duenak, hamarkadetan egon da Clifforden lanarekin lotuta. Alhambra eta Nasridar arkitekturaren aditua izanik, Clifforden lanen balioa aitortu zuen bere eskuetara iritsi ziren lehen unetik.

Laburbilduz, Valentín Vallhonratek dioen bezala, Cliffordek bere lanbidea existitzen ez zen garaian garatu zuen: "Beste argazkilari batzuek ondoren jarraitu duten bidea ireki zuen".

2025ean zehar, hamargarren urteurrena ospatzeko, MUN erakusketetarako sarrera doakoa izango da Iruñeko Udalarekin duen akordio bati esker. Erakusketa honek, gainera, Nafar Gobernuaren eta Nafar Museoen Sarearen laguntza du.